Het is met veel belangstelling dat ik uw artikel in Huisarts Nu over de problematiek van prostaatkankerscreening heb gelezen (zie "DRE? TRUS? PSA? Systematische prostaatscreening bij een asymptomatische populatie” van E. Vandedrinck en J. De Maeseneer, Huisarts Nu 1994; 23 (5): 177-180).

Na een artikel over mammografie en borstkankeropsporing en een tweede over fundamentele epidemiologische begrippen, sluiten we deze reeks nu af met een stuk over het kankerrisico ten gevolge van straling bij het mammografisch onderzoek. Een van de nadelen van mammografie is immers dat vrouwen gedurende het onderzoek aan een bepaalde dosis röntgenstralen blootgesteld worden. Wordt het onderzoek jaarlijks herhaald - zoals bij screening - dan ontstaat er een kankerrisico: de toenemende stralingsdosis zou op verloop van jaren een mutageen effect in het borstklierweefsel induceren. Men kan zich...

Momenteel wordt mammografie door de huisarts hoofdzakelijk als diagnostisch middel gebruikt. Deze techniek vindt echter ook zijn toepassing bij vroegtijdige opsporing van borstkanker. Dit wordt nu in ons land in twee studieprojekten onderzocht: één in de provincie West-Vlaanderen en één in de provincie Antwerpen. Mogelijk in de nabije toekomst zal de mammografie als preventieve test veralgemeend worden binnen de eerstelijnsgezondheidszorg.

Ter verduidelijking in deze tekst zullen we enkele fundamentele epidemiologische begrippen nader omschrijven. Wij definiëren specifiek de woorden: screening, case-finding en diagnose; verder behandelen we de gevoeligheid (sensitiviteit) en de specificiteit van een test alsmede het belang van zijn voorspellende of predictieve waarden. In een laatste paragraaf bespreken we twee Engelstalige begrippen: lead-time en length-bias, die verborgen aspekten in de probleemstelling van vroegtijdige opsporing via bevolkingsonderzoekingen, helpen bepalen.